---------- Forwarded message ----------
From: Blogger <no-reply@blogger.com>
Date: 2013/5/4
Subject: [လူဗိုလ္ဟူသည္ ...] အေျခခံဥပေဒဟု ဆိုရာ၀ယ္ (၁) မ်ဳိးသန္႕
To: lubo601@gmail.com
ႏိုင္ငံမ်ားမွာ အေျခခံဥပေဒေတြရွိၾကတယ္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ အေျခခံဥပေဒတို႕တြင္ ေယပူယ် - ျပည္သူေတြ၏ အခြင့္အေရးမ်ားကို ကမၸည္းထိုး (စာျဖင့္ေရးထား) ၿပီး၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို က်င့္သံုးေသာ ႏိုင္ငံေတြဆိုလ်င္ အေျခခံဥပေဒအတိုင္း ႏိုင္ငံႏွင့္ ျပည္သူအက်ဳိး အတြက္ ျပည္သူ႕ဆႏၵႏွင့္အညီ လက္ေတြ႕မွာပါ ကာကြယ္ေပးဒါကို ေတြ႕ရွိႏိုင္တယ္။
ေနာက္ၿပီး အာဏာကို ဘယ္ပံုဘယ္နည္း ခဲြေ၀သတ္မွတ္ သံုးစဲြရမယ္။ အစိုးရအဖဲြ႕ကိုလည္း ဘယ္လို ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ထားသလဲ ဆိုဒါေတြပါ ေတြ႕ရွိႏိုင္တယ္။ ထို႕အျပင္ အစိုးရအာဏာကို ရယူ က်င့္သံုးမည့္ သူမ်ားအတြက္လည္း ျပည္သူေတြ၏ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားကို မထိခိုက္ေအာင္ အာဏာကို အတိုင္အတာအကန္႕အသတ္မ်ားကို ေသခ်ာစြာ ေဖၚျပထား ဒါေတြကိုလည္း ေတြ႕ရမွာျဖစ္တယ္။
တကယ္တမ္း အေျခခံဥပေဒဆိုသည္မွာ ျပည္သူနဲ႕ အာဏာကို အသံုးျပဳမည့္သူမ်ား (အစိုးရ) အၾကား တည္ရွိေနသည့္ ခံ၀န္ကတိ တနည္းအားျဖင့္ ဆိုေသာ္ (ပဋိညာဥ္) စာခ်ဳပ္ဟု ေယပူယ် နားလည္းလို႕ရတယ္။
အေျခခံဥပေဒ၏ အဓိပၸါယ္က အာဏာကို ပိုင္ဆိုင္သူနဲ႕ အာဏာကို ဌားရမ္းသူ (အစိုးရ) အၾကား တည္ရွိေနေသာ စာခ်ဳပ္ျဖစ္၍ အေျခခံဥပေဒထဲတြင္ အာဏာ၏ မူလပိုင္ရွင္ျဖစ္ေသာ ျပည္သူေတြ၏ အခြင့္အေရးမ်ားနဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားတို႕ကို တိက်ရွင္းလင္းစြာေဖၚျပထားၾကတယ္။ ျပည္သူေတြ၏ အသက္ အိုးအိမ္ စည္းစိမ္ေတြနဲ႕ ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားအပါအ၀င္ အခြင့္အေရးမ်ားကို နစ္နာဆံုးရႈံးမႈ႕ မ်ား ျဖစ္ေပၚ မလာေစရန္ အစိုးရအေနျဖင့္ ကာကြယ္ေပးရန္ျဖစ္တယ္။ ျပည္သူမ်ားကလည္း၊ မိမိတို႕ အက်ိဳးကို ေဆာင္ရြက္ေပးေသာ အစိုးရဥပေဒမ်ားကို ေလးစား လိုက္နာရတယ္။
အထူူးသျဖင့္ အာဏာကို ဌားရမ္းသူမ်ား (အစိုးရ) အတြက္ အာဏာကို ဘယ္ပံုဘယ္နည္း၊ ဘယ္လို အသံုးျပဳ၍ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရွိသည္ကို ေဖၚျပထားၾကတယ္၊ ဆိုလိုသည္က အာဏာကို ခဲြေ၀မႈပံုစံႏွင့္ သံုးစဲြမႈတို႕ကို သူ႕အဆင့္၊ သူ႕ေနရာတြင္ တိက်ရွင္းလင္းစြာ သတ္မွတ္၍၊ မိမိအလုပ္ကို မိမိသိရွိၿပီး၊ သူမ်ားအလုပ္တို႕ကို ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ ေႏွာက္ယွက္ဒါမ်ဳိး မျဖစ္ေအာင္ ရွင္းလင္းစြာ ေဖၚျပထားျခင္းျဖစ္တယ္။ အဓိကအေၾကာင္းက ဥပေဒအတြင္း (သို႕မဟုတ္) ဥပေဒျပင္ပ ကေန အာဏာရွင္စနစ္ မေပၚေပါက္လာေအာင္ တားဆီး ထားျခင္းျဖစ္လို႕ အာဏာကို သံုးစဲြသူမ်ားအၾကား အခ်င္းခ်င္းအျပန္အလွန္ ထိန္းေက်ာင္းထားေသာ စနစ္ျဖင့္ အစိုးရအာဏာကို သံုးစဲြေနသူမ်ား အခ်င္းခ်င္း လုပ္ပိုင္ခြင့္ အာဏာတို႕ကို ခ်ိန္ခြင္လွ်ာမွ်ေအာင္ ဖန္တီးထားၾကတယ္။
အာဏာကို လူတစ္ေယာက္ (သို႕မဟုတ္) လူတစ္စု လက္ထဲတြင္ စုပံုၿပီး ေရာက္မသြားေစရန္ ကန္႕သတ္ခ်က္မ်ား ထားရွိၿပီး၊ အစိုးရအတြင္းနဲ႕ အဆင့္ဆင့္ေသာ အစိုးရအဖဲြ႕မ်ားအၾကား တစ္ဦးနဲ႕တစ္ဦး၊ တစ္ဖဲြ႕နဲ႕တစ္ဖဲြ႕အခ်င္းခ်င္း အာဏာလု အားၿပိဳင္မႈမရွိေစဘဲ၊ စုေပါင္းလက္တဲြ၍ ျပည္သူ႕အက်ိဳး၊ တိုင္းျပည္အက်ိဳးအတြက္ အျပန္အလွန္ ျငင္းခံုမႈ၊ အေပးအယူလုပ္ေဆာင္မႈႏွင့္ အျပန္အလွန္ အေလွ်ာ့ေပး ေစ့စပ္မႈတို႕ကို ေဆာင္ရြက္ရတယ္။
သမိုင္းေၾကာင္းႏွင့္ အဆင့္ဆင့္ဖံြ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာျခင္း၊
အုပ္ခ်ဳပ္သူနဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ခံသူေတြအတြင္းတည္ရွိခဲ့သည္ ဥပေဒေတြ၏ သမိုင္းဟာ လူ႕ယဥ္ေက်းမႈ စတင္ ေပၚေပါက္လာ ကတည္းက တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ ဖံြ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာခဲ့ သည္ကို ေလ့လာေတြ႕ရွိႏိုင္တယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ဥပေဒေရးရာနဲ႕ ပတ္သတ္လို႕ ျပဌာန္းခဲ့သည့္ သမိုင္းကို ျပန္ၾကည့္လ်င္ ကမၻာေပၚမွာ အေစာဆံုးကာလျဖစ္ခဲ့သည့္ ခရစ္ေတာ္ မေပၚမွီ ႏွစ္ေပါင္း (၂၃၀၀) ေလာက္ကတည္းက စတင္ခဲ့ၾကတယ္လို႕ဆိုၾကတယ္။ အေထာက္အထားေတာ့ မေတြ႕ေသးေပ။
ဒါေပမယ့္ ေရွ႕ေဟာင္း လူ႕အဖဲြအစည္းေရးရာ ေလ့လာသူ ျပင္သစ္လူမ်ိဳးတဦးက (၁၈၇၇) က ယေန႕ေခတ္ အေခၚ အီရတ္ႏိုင္ငံတြင္ အေထာက္အထားတစ္ခုကို ေလ့လာတူးေဖၚေတြ႕ရွိခဲ့တယ္။
ေခတ္အဆက္ဆက္လူတို႕ တီထြင္ခဲ႔ၾကေသာ လက္နက္ပစၥည္းေတြကုိ ၾကည့္ၿပီး ယဥ္ေက်းမႈအဆင့္အတန္းကို ပိုင္းျခား သတ္မွတ္ၾကရာမွာ သမိုင္းပညာရွင္ေတြက လူ့႕သမိုင္းကို ေက်ာက္ေခတ္၊ ေၾကးေခတ္၊ သံေခတ္၊ စက္မႈေခတ္ဆိုၿပီး ပိုင္းျခားခဲ့ၾကတယ္။ ၎ ျပင္သစ္လူမ်ိဳး တူးေဖၚေတြ႕ရွိခဲ့သည့္ အေထာက္အထားမွာ ေၾကးေခတ္ အစပိုင္းက မက္ဆိုပိုေတးမီးယားႏိုင္ငံတြင္ က်င့္သံုးခဲ့ဒါျဖစ္တယ္လို႕ ဆိုတယ္။
တရားဥပေဒဆိုင္ရာ ျပဌန္းခ်က္တစ္ခုျဖစ္ၿပီး၊ ကမၻာသမိုင္းမွာ ေရွ႕အက်ဆံုး ႏိုင္ငံသားတို႕၏ ရပိုင္ခြင့္မ်ားကို ျပဌာန္းေပးခဲ့ဒါကို ေတြ႕ရွိ ရမွာျဖစ္တယ္။ ဥပမာ-မုဆိုးမမ်ားနဲ႕ မိဘမဲ႕ ကေလးမ်ားကို အခြန္အေကာက္ မေကာက္ခံရ၊ ေနာက္ၿပီး ဆင္းရဲသားမ်ားကို ခ်မ္းသာ သူေတြက မတရား အတိုးႏႈန္းမ်ားျမင့္တင္ထားဒါမ်ိဳးမရွိေစရ စသည္တို႕ျဖင့္ ႏိုင္ငံသားမ်ားကို ဥပေဒတို႕ျဖင့္ ျပဌာန္းကာကြယ္ေပး ထားဒါကို ေတြ႕ရွိႏိုင္တယ္။
ဒီေနာက္ပိုင္း ခရစ္ေတာ္ မေပၚမွီ ႏွစ္ေပါင္း (၂၁၀၀) နဲ႕ (၂၀၅၀) အၾကားတြင္ ယေန႕ထက္တိုင္ ေလ့လာႏိုင္ေသာ မွတ္တမ္းတင္ထားသည့္ ဥပေဒမ်ားကိုလည္းေတြ႕ရွိရမွာျဖစ္ၿပီး၊ ၎ ဥပေဒမ်ားသည္ ယေန႕ေခတ္အထိ ကမၻာမွာ သံုးစဲြေနေသာ ေရာမ ဥပေဒျပဳစနစ္နဲ႕ အဂၤလိပ္ ဥပေဒျပဳစနစ္မ်ား၏ မူလအရင္းခံျဖစ္လာခဲ့ေတာ့တယ္။
ထိုေနာက္ပိုင္းတြင္ အေျခခံဥပေဒမ်ားကို
ေအသင္
ခရစ္ေတာ္ မေပၚမွီ ႏွစ္ေပါင္း (၅၉၄) တြင္ အာဏာရွင္ (ႏိုဗယ္ဥပေဒျပဳပုဂၢိဳလ္) ဆိုလြန္က ဒါရာကို ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ဒါေတြ၊ ဖ်က္သိမ္း ဒါေတြျဖင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားျပဳလုပ္လာခဲ့ရာမွာ ဆိုလြန္နီယန္း အေျခခံဥပေဒသစ္ကို ျပဌာန္းလာတယ္။ အလုပ္သမားေတြအေပၚမွာ က်ေရာက္ေနေသာ ၀န္ထုတ္၀န္ပိုးမ်ားကို ဖ်က္သိမ္းေပးဒါေတြ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး လူတန္းစားမ်ားကို ပညာရွိမွဴးမတ္ေတြ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကေန ခ်မ္းသာေသာသူမ်ားျဖင့္ အေျခခံလာခဲ့တယ္။ ခ်လစ္သင္ဆိုေသာ ပုဂၢိဳလ္က ထပ္မံၿပီး၊ ခရစ္ေတာ္ မေပၚမွီ ႏွစ္ေပါင္း (၅၀၈) တြင္ ေအသင္ အေျခခံဥပေဒကို ဒီမိုကေရစီစံႏႈန္းတို႕အေပၚ အေျခခံလာေစခဲ့တယ္။
အရစၥတိုတယ္လ္ (ဂရိအေတြးအေခၚပညာရွင္) က ခရစ္ေတာ္ မေပၚမွီ (၃၅၀) တြင္ သာမန္ဥပေဒနဲ႔ အေျခခံဥပေဒတို႕ ကို ပထမဦးဆံုး အေနျဖင့္ ရွင္းလင္းစြာ ခဲြျခားသတ္မွတ္ေပးခဲ့ၿပီး၊ အေျခခံဥပေဒ၊ အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာအယူ၀ါဒ၊ မတူညီေသာ အေျခခံဥပေဒမ်ားအရ ေပၚေပါက္လာေသာ အစိုးရပံုစံမ်ားကို အမ်ိဳးအစားခဲြျခားသတ္မွတ္ေပးခဲ့တယ္။ ေယပူယ် အဓိပၸါယ္ကို ေဆာင္ေနေသာ အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ အသံုးအႏႈန္းေတြကေန၊ ႏိုင္ငံတစ္ခု၏ အစိုးရ ဖဲြ႕စည္းမႈ ပံုသ႑န္ကို ေဖၚထုတ္ေပးခဲ့ျခင္း၊ ေနာက္ၿပီး ေအသင္ အေျခခံ ဥပေဒေရးရာ၊ ႏိုင္ငံေရးရာနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးကို အေျချပဳေသာ စိတ္ပိုင္ဆိုင္ရာ ကိုယ္က်င့္တရားေရးရာ စသည့္တို႕ကို ေဖၚထုတ္သတ္မွတ္ေပးလာခဲ့တယ္။
ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ေကာင္းေသာ အေျခခံဥပေဒနဲ႕ ဆိုးေသာ အေျခခံဥပေဒဟူး၍ ေအသင္၊ စပါ (တ္) တာနဲ႔ ကာသ (စ္) ခ် (စ္) ေတြမွာ ရွိေသာ အေျခခံဥပေဒေတြကို အမ်ိဳးအစားခဲြျခား ေပးခဲ့ပါေသးတယ္။ အေကာင္းဆံုး အေျခခံဥပေဒကေတာ့ မင္းဧကရာဇ္၊ မူးမတ္မ်ိဳးႏြယ္၊ ျပည္သူမ်ားပါ၀င္ေနေသာ အေျခခံဥပေဒက အေကာင္းဆံုး ျဖစ္တယ္ဟု ဆိုခဲ့တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံသားေတြနဲ႕ ႏိုင္ငံသား မဟုတ္သူမ်ား၊ ကၽြန္မ်ားတို႕အၾကား မတူညီခ်က္ေတြကို အသိအမွတ္ျပဳၿပီး၊ နားလည္းမႈမ်ားကိုပါ ရရွိေစခဲ့တယ္။
ေရာမေခတ္
ခရစ္ေတာ္ မေပၚမွီ (၄၅၀) တြင္ ဇယားေပါင္း (၁၂) ခုပါ၀င္ေသာ အေျခခံဥပေဒကို ျပဌာန္းခဲ့တယ္။ အခ်ိန္အခါအလိုက္ ဥပေဒေတြကို အစဥ္အလိုက္ ျဖည့္စြက္ခဲ့ၾကတယ္။ ေရာမ ဥပေဒေတြဟာ အတြဲလိုက္ ျပဌာန္းခဲ့ၿပီး၊ ခရစ္ႏွစ္ (၄၃၈) အထိ ခရစ္ယာန္ဧကရာဇ္ေတြ၏ လက္ထက္ေရာက္လာမွ ဥပေဒေတြကို တစ္ခုျခင္းျပဌာန္းလာခဲ့ၾကတယ္။
ခရစ္ႏွစ္ (၅၂၉) မွ (၅၃၉)ခုႏွစ္ အထိ အေရွ႕ဥေရာပမွာ က်င့္သံုး ခဲ့ေသာ ေခါရပ္ဂ်ဴရပ္ (ဂ်က္စတင္န (န္) ပထမဆံုး ခရစ္ယန္ေရာမဧကရာဇ္ လက္ထက္က ျပဌာန္းေသာ) ဥပေဒျပဳစနစ္ဟာ ဥပေရာပတိုက္ တခုလံုး လႊမ္းမိုးျပန္႕ႏွံ႕ လာပါေတာ့တယ္။ ၎ဥပေဒတို႕ကို ခရစ္သကၠရာဇ္ (၇၄၀) မွာ အေရွ႕ပိုင္းေရာမ ဧကရာဇ္မ်ား ျဖစ္ၾကေသာ လီယို (၃) ဆီးရီယန္းနဲ႕ ခရစ္ႏွစ္ (၈၇၈) ဘာစီ (လ္) ဥေရာပအေရွ႕ပိုင္းေတြမွာ ျပဌာန္းက်င့္သံုး ခဲ့ဒါေတြကို ေတြ႕ရွိရမွာပါ။
ေရွ႕ေခတ္ အိႏၵိယ
ခရစ္ေတာ္ မေပၚမွီ ႏွစ္ေပါင္း ( ၃၀၄) မွ (၂၃၂ ) တြင္ အာေသာကမင္းႀကီးလက္ထက္တြင္ အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကို ေရွ႕ေဟာင္း အိႏိၵယတြင္ ျပဌာန္း ခဲ့ဒါကိုေတြ႕ရွိႏိုင္ ပါေသးတယ္။
ဂ်ပန္
ခရစ္ႏွစ္ (၆၀၄) ခုႏွစ္တြင္ အပိုဒ္ (၁၇) ခုပါေသာ အေျခခံဥပေဒကို မင္းသားႀကီး ရႈးတိုကူ (ေခၚ) ယူမာရဒိုကို၏ အစီရင္ခံခ်က္အရ ေပၚေပါက္လာေသာ ၎အေျခခံဥပေဒသည္ အာရွ၏ ႏိုင္ငံေရးသမိုင္းမွာ ေရွ႕ဦးစြာေပၚလာခဲ့ေသာ ဥပမာတခုျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ဗုဒၶ၏ အဆံုးအမမ်ားအေပၚ အေျခခံထားဒါကို ေတြ႔ရွိရမွာျဖစ္ၿပီး၊ အစိုးရေရးရာ အဖြဲ႕အစည္းေတြထက္ လူက်င့္၀တ္ဆိုင္ရာတရားေတြကို ပိုမိုေစာင္းေပးထားဒါကို ေတြ႔ရွိ ရမွာျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအေျခခံဥပေဒေတြဟာ အစိုးရနဲ႕ သက္ဆိုင္ေနသည္ကို ထင္ရွားစြာေတြ႕ရွိႏိုင္ပါတယ္။
အဂၤလန္
ခရစ္ႏွစ္ (၁၁၀၀) ခုႏွစ္တြင္ ပထမေျမာက္ ဟန္နရီဘုရင္က ေၾကညာခဲ့ေသာ မွဴးမတ္ေတြနဲ႕ ဘုရားေက်ာင္းေတြမွ ဘာသာေရးေခါင္ေဆာင္မ်ားအၾကား ဆက္ဆံေရး ဆိုင္ရာ ျပဌာန္းခ်က္ျဖစ္တယ္။ (၁၂၁၅) ခုႏွစ္တြင္ ဂၽြန္ဘုရင္ကို မွဴးမတ္မ်ား၏ ဖိအားျဖင့္ ဘုရင္၏ အာဏာကို ကန္႕သတ္ထားၿပီး၊ မွဴးမတ္ေတြ၏ အဆင့္အတန္းေတြကို ကာကြယ္ထားတယ္။ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ဥပေဒတို႕ကို အတည္ျပဳ လက္မွတ္ထိုးေပးခဲ့ရတယ္။ ဘုရင္အေနျဖင့္ မိမိ၏ တိုင္းသူျပည္သားမ်ားကို ဥပေဒမဲ့ ဖမ္းဆီးဒါေတြ၊ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို ကန္႕သတ္ဒါေတြ၊ ဥပေဒျပင္ပမွ ျပဳလုပ္မႈေတြ၊ အေ၀းေရာက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္မႈေတြ မရိွေစရဟူ၍ သက္ဦးစံပိုင္ ဘုရင္၏ အာဏာကို ကန္႕သတ္မႈေတြကို ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး၊ အဂၤလန္နဲ႕ ေ၀လတို႕တြင္ ယေန႕ထက္တိုင္ တည္ရွိေနေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒျဖစ္ေနပါေတာ့တယ္။
၎လြတ္လပ္ခြင့္ဆိုင္ရာ ဥပေဒေတြဟာ အဂၤလန္ႏိုင္ငံတြက္ လြတ္လပ္မႈမွတ္တိုင္တခုျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ဒါကေတာ့ အဲဒီေခတ္က အဂၤလန္မွာ တည္ရွိခဲ့ေသာ ဘုရင္နဲ႕ အထက္တန္း လႊာမ်ား (ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ေျမပိုင္ရွင္ႀကီးေတြနဲ႕ အျခားေသာ ႏိုင္ငံ၏ အထက္တန္းလႊာမ်ား) အၾကားတည္ရွိခဲ့သည့္ (ပဋိညာဥ္) စာခ်ဳပ္ျဖစ္ခဲ့ ေပမယ့္၊ ေနာက္ပိုင္းမွာ သာမန္ျပည္သူေတြအထိ က်ယ္ျပန္႕လာၿပီး၊ အဆံုးမွာေတာ့၊ စည္းမ်ဥ္းခံ ဘုရင္စံနစ္အထိ ျဖစ္လာခဲ့ေတာ့တယ္။ အာဏာကို ဘုရင္နဲ႕ အထက္တန္းလႊာမ်ားအၾကားကေန၊ ပါလီမန္အတြင္းတြင္ အာဏာကို ခ်ိန္ခြင္လွ်ာမွ်တေအာင္ လုပ္ထားေသာေနရာအျဖစ္ ေျပာင္းလဲလာေစခဲ့တယ္။
ျမင့့္ျမတ္ေသာ ရိုမန္အင္ပါယာ
ခရစ္ႏွစ္ (၁၃၅၆) တြင္ ေရႊတံဆိပ္ပါ ဒီဂရီကို ႏုရင္ဘတ္၏ ဧကရာဇ္ ခ်ားလ္ (၄) က ျပင္ဆင္ျပဌာန္းခဲ့တယ္။ ၎အေျခခံဥပေဒသည္ ႏွစ္ေပါင္း (၄၀၀) ေလာက္အထိ တည္ထြန္းခဲ့ၿပီး၊ ျမင့္ျမတ္ေသာ ရုိမန္အင္ပါယာအတြက္ အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ ဖဲြ႕စည္းပံုအျဖစ္ မ်ားစြာအေရးပါခဲ့တယ္။
တရုတ္
ဧကရာဇ္ေဟာင္၀ူက ဖန္တီးၿပီး၊ တိုးတက္မႈကုိျပသႏိုင္ေသာ ျပဌာန္းခ်က္တခုက သူ႕အေခၚ မိရုိးဖလားစည္းမ်ဥ္းျဖစ္ (၁၃၇၅) ခုႏွစ္တြင္ျပဌာန္းခဲ့ၿပီး သူ မေသဆံုးမွီ ၁၃၉၈ခုႏွစ္အထိ (၂) ႀကိမ္အထက္ ေျပာင္းလဲခဲ့တယ္။ ၎ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကို အေျခခံဥပေဒအျဖစ္ မင္း (ဂ္) မင္းဆက္အသီးသီးတို႕က ၎ကို အေျခခံဥပေဒအျဖစ္ဆက္လက္၍ ႏွစ္ေပါင္း (၂၅၀) ေလာက္အထိ က်င့္သံုးခဲ့တယ္။
မ်က္ေမွာက္ေခတ္အေျခခံဥပေဒမ်ား
အေစာဆံုးျပဌာန္ခဲ့ေသာ အေျခခံဥပေဒကေတာ့ လက္တင္ဘာသာျဖင့္ေရးသားထားေသာ ဆ (န္) မာရိယိုေခၚေသာ စာအုပ္ (၆) အုပ္ျဖစ္တယ္။ (ယေန႕တြင္ အီတလီႏိုင္ငံ အတြင္းက ေဒသတခုျဖစ္တယ္။) ပထမ စာအုပ္မွာ အပိုဒ္ (၆၂) ခုပါရွိၿပီး၊ ေကာင္စီအဖဲြ႕မ်ား၊ တရားရုံးမ်ား၊ မ်ိဳးစံုေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဏာပိုင္အဖဲြမ်ားနဲ႕ ၎တို႕အား အာဏာကို ဘယ္ပံုဘယ္နည္းေပးအပ္ထားသည္ကို ေဖၚျပထားၿပီး၊ က်န္စာအုပ္တို႕ကေတာ့ ရာဇာ၀တ္ဆိုင္ရာ ဥပေဒေတြနဲ႔ ေရာမ ဥပေဒေတြျဖစ္ၾကတယ္။
(၁၆၃၉) ခုႏွစ္ အေမရိကန္တြင္ ေကာ္န (က္) တ (စ္) က (ပ္) ၏ ကိုလိုနီျဖစ္ၾကသည့္ ေကာ္န(က္) တ (စ္) က (ပ္) ျမစ္နံေဘးနားတ၀ိုက္ရွိ ၿမိဳ႕မ်ားတြင္ ျပဌာန္းေသာ အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးျဖစ္တယ္။ ဒါဟာ ေျမာက္အေမရိကတိုက္ အတြက္ ပထမဦးဆံုး ျဖစ္လာေသာ အေျခခံဥပေဒတရပ္ ျဖစ္လာေတာ့တယ္။ ထို႕ေၾကာင့္ ေကာ္န (က္) တ (စ္) က (ပ္) ျပည္နယ္ကို အေျခခံဥပေဒျပည္နယ္ဟု တင္စားေခၚေ၀ၚလာခဲ့ၾကတယ္။
(၁၆၅၃) ခုႏွစ္တြင္ ဓနသဟာရ အဂၤလန္၊ စေကာ့တလန္ ႏွင့္ အိုင္ယာလန္တို႕၏ အေျခခံဥပေဒျဖစ္ေသာ အစိုးရယႏၱရားစနစ္ကို ျပဌာန္းထားၿပီး၊ မ်ားမၾကာမွီ (၁၆၅၅) တြင္ ပါလီမန္စနစ္ျဖင့္ အစားထိုးခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဒုတိယအႀကိမ္အေျခခံဥပေဒကို (၁၆၅၇) တြင္ ျဖည့္စြက္ျပဌာန္းလာခဲ့တယ္။
(၁၂) ေျမာက္ဆြီဒင္ဘုရင္ခ်ား (လ္) (စ္) ၏ အကူအညီနဲ႔ (၁၇၁၀) ခုႏွစ္တြင္ ယူကရိန္းမွာ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီပံုစံျဖင့္ အေျခခံဥပေဒတရပ္ေပၚထြန္းလာခဲ့တယ္။ ဒီအေျခခံဥပေဒ ကလည္း ေခတ္သစ္ဥေရာပမွာ အေစာဆံုးတြင္ တည္ရွိလာခဲ့တယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို ကန္႕သတ္ခ်က္မ်ားထားရွိၿပီး၊ ဒီမိုကေရစီမူမ်ားနဲ႕အညီ ေရြးေကာက္ပဲြေတြမွ တဆင့္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႕ အေထြေထြေကာင္စီလို႕ ေခၚေသာ ပါလီမန္ကို ဖဲြ႕စည္းထားဒါကို ေတြ႕ရွိႏိုင္တယ္။ (၁၇၇၂) မွာလည္း ဆြီဒင္မွာလည္း အဲဒီလို အေျခခံ ဥပေဒကို ျပဌာန္း ခဲ့ဒါကို ေတြ႕ရွိရမွာျဖစ္တယ္။
ေျမာက္အေမရိကရွိ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီမ်ားမွာလည္း အေမရိကန္ေတာ္လွန္ေရးကာလက ျပည္နယ္ (၁၃) ခုတြင္ မက္စာခ်ဴးဆက္နဲ႕ လု (ပ္) အိုင္လန္ျပည္နယ္ေတြကလဲြလို႕ ကြန္ဖရယ္ဒေရးရွင္းနဲ႕ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတို႕၏ အေျခခံဥပေဒေတြ မတိုင္မီ မိမိတို႕ ျပည္နယ္အလိုက္ ကိုယ္ပိုင္အေျခခံဥပေဒကို (၁၇၇၆) - (၁၇၇၇) တြင္ျပဌာန္း ခဲ့ဒါကိုေတြ႕ရွိရမွာျဖစ္တယ္။ ၎သည္ အေမရိကန္ႏို္င္ငံမွာ ေရွ႕အက်ဆံုေသာ အေျခခံဥပေဒတခု ျဖစ္လာခဲ့တယ္။
ဒီမိုကေရစီစံေသာ အေျခခံဥပေဒမ်ား
ကမၻာေပၚတြင္ အေနာက္ျခမ္းနဲ႕အေရွ႕ျခမ္းေတြမွာ ဘာသာေရးနဲ႕ ေလာကနီယာမ သဘာ၀တရားတို႕ကို အေျခခံေသာ အေတြးအေခၚပညာရွင္ေတြ မ်ားစြာေပၚထြန္းခဲ့တယ္။ ၎တို႕၏ အေတြးအေခၚေတြဟာ လူ႕အဖဲြ႕ အစည္းမ်ားအေပၚ မ်ားစြာ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈမ်ား ရွိခဲ့ၾကဒါကို ေတြ႕ရွိႏိုင္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးနဲ႕၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေတြ အေပၚမွာ ျဖစ္ၾကၿပီး၊ အဲဒီေခတ္ကာလတို႕တြင္ ႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕အတြင္း ဘာသာေရး၊ ေလာကသဘာ၀ နီယာမတရားေတြအေပၚမွာ အေျခခံၿပီး၊ အေျခခံဥပေဒတို႕ကို ေရးဆဲြလာၾက ဒါကို ေတြ႕ရွိရမွာျဖစ္တယ္။
(၁၈) ရာစုေလာက္မွာ လူေတြ၏ အသိဥာဏ္ကို ပိုမိုက်ယ္ျပန္႕လာေစေသာ ျဖစ္ေပၚမႈ႕ လိႈင္းတခု ေပၚထြန္းခဲ့တယ္။ ထိုကာလမွာ အေတြးအေခၚပညာရွင္မ်ားစြာေပၚေပါက္လာခဲ့ၿပီး၊ ၎တို႕တေတြ၏ အေတြးအေခၚေတြက အႏုပညာ၊ သိပၸံနဲ႕ အေတြးအေခၚဆိုင္ရာေတြကို သိတာစြာေျပာင္းလဲေပးေစခဲ့တယ္။
ဉာဏ္ပညာဆင္ျခင္တုံတရားျဖင့္ေရးထားသည့္ အေျခခံဥပေဒမ်ားကို အေတြအေခၚပညာရွင္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ ေသာမတ္ (စ္) ဟာဘီ (စ္)၊ ဂိ်န္ (စ္) ေဂ်ကန္ (စ္) ရိုစီအ (စ္) နဲ႕ ဂၽြန္ေလာ့ (ခ္) တို႕လို လူေတြ၏ အေတြးအေခၚမ်ားျဖင့္ လူ႕အဖဲြ႕အစည္းတို႕ကို တိုးတက္ၿဖိဳးဖံြ႕ လာေစခဲ့တယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး အေျခခံဥပေဒျဖင့္ တည္ရွိ လာေသာ အစိုးရေတြဟာ တည္ၿငိမ္ေသာ၊ တည္ထြန္းေသာ၊ တာ၀န္ခံေသာ၊ ပြင့္လင္းေသာ၊ ျပည္သူကို ကိုယ္စားျပဳေသာ ဒီမိုကေရစီမူေတြကို အေျခခံၿပီး၊ ေရးဆြဲရန္ ရည္ရြယ္လာခဲ့ၾကတယ္။
၁၇၉၁ခုႏွစ္တြင္ ပိုလန္ေတြ၏ လစ္ေသြနီးယား အေျခခံဥပေဒေတြနဲ႕ (၁၇၉၁) ခုႏွစ္၏ ျပင္သစ္ အေျခခံဥပေဒေတြမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ ၁၈၁၂တြင္ စပိန္ႏိုင္ငံ၏ အေျခခံဥပေဒကို နမူနာပံုစံအျဖစ္ မ်ားစြာေသာ လစ္ပရယ္အေျခခံဥပေဒကို ဥေရာပေတာင္ပိုင္းရွိႏိုင္ငံေတြနဲ႕ လက္တင္ အေမရိကႏိုင္ငံေတြမွာ ေရးဆဲြလာခဲ့ၾကတယ္။ ဥပမာ (၁၈၂၂) ခုႏွစ္၏ ေပၚတူဂီႏိုင္ငံ၏ အေျခခံဥပေဒ၊ တခုတည္းေသာ အီတလီ မျဖစ္ေပၚလာခင္မွာ ေပၚခဲ့ေသာ အေျခခံဥပေဒ (သို႕မဟုတ္) (၁၈၂၄) ခုႏွစ္၏ မက္စီကိုႏိုင္ငံ၏ အေျခခံဥပေဒမ်ိဳးေတြျဖစ္တယ္။
နပိုလီယန္စစ္ပဲြ၏ ရလာဒ္တခုက ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံသည္ ဒိန္းမတ္လက္က လႊတ္ခဲ့ေသာ္လည္း၊ ဆိြဒင္သက္ဦးစံပိုင္ လက္ကေျပးမလႊတ္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ၁၈၁၄တြင္ ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံ၏ အေျခခံဥပေဒထဲတြင္ အမ်ားျပည္သူအုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႕ လူတဦးခ်င္းလြတ္လပ္မႈတို႕အပါအ၀င္ အေမရိကန္၏ အေျခခံဥပေဒေတြနဲ႕၊ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရးဆိုင္ရာေတြမွာပါရွိေသာ အခ်က္မ်ားစြာကို ထည့္သြင္းထားခဲ့တယ္။ သက္ဦးစံပိုင္စနစ္ကို ၎အေျခခံဥပေဒနဲ႕ စပိန္ႏို္င္ငံကဲ့သို႕ ကန္႕သတ္ေပးခဲ့တယ္။ (၁၈၁၁) ခုႏွစ္တြင္ ဆိုက္ေဘးရီယားႏိုင္ငံ၏ ေတာ္လွန္ေရးတရပ္က အေျခခံဥပေဒေရးဆဲြျပဌာန္းေရးဆီသို႕ ဦးတည္လာခဲ့ၿပီး၊ ေနာက္ပိုင္း (၁၈၃၅) ခုႏွစ္တြင္ အေျခခံဥပေဒကို တရား၀င္ေပၚထြက္ လာခဲ့တယ္။
ေက်းဇူးျပဳၿပီးေတာ့ အေျခခံဥပေဒဟု ဆိုရာ၀ယ္ (၂) ကို ဆက္လက္ ဖတ္ပါ။
http://www.facebook.com/notes/myo-thant/%E1%80%A1%E1%80%B1%E1%80%BB%E1%80%81%E1%80%81%E1%80%B6%E1%80%A5%E1%80%95%E1%80%B1%E1%80%92%E1%80%9F%E1%80%AF-%E1%80%86%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%9B%E1%80%AC%E1%81%80%E1%80%9A%E1%80%B9-%E1%81%82-%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B3%E1%80%AD%E1%80%B8%E1%80%9E%E1%80%94%E1%80%B9%E1%82%95/10151270309732593
--
Posted By Blogger to လူဗိုလ္ဟူသည္ ... at 5/05/2013 09:53:00 AM
From: Blogger <no-reply@blogger.com>
Date: 2013/5/4
Subject: [လူဗိုလ္ဟူသည္ ...] အေျခခံဥပေဒဟု ဆိုရာ၀ယ္ (၁) မ်ဳိးသန္႕
To: lubo601@gmail.com
ႏိုင္ငံမ်ားမွာ အေျခခံဥပေဒေတြရွိၾကတယ္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ အေျခခံဥပေဒတို႕တြင္ ေယပူယ် - ျပည္သူေတြ၏ အခြင့္အေရးမ်ားကို ကမၸည္းထိုး (စာျဖင့္ေရးထား) ၿပီး၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို က်င့္သံုးေသာ ႏိုင္ငံေတြဆိုလ်င္ အေျခခံဥပေဒအတိုင္း ႏိုင္ငံႏွင့္ ျပည္သူအက်ဳိး အတြက္ ျပည္သူ႕ဆႏၵႏွင့္အညီ လက္ေတြ႕မွာပါ ကာကြယ္ေပးဒါကို ေတြ႕ရွိႏိုင္တယ္။
ေနာက္ၿပီး အာဏာကို ဘယ္ပံုဘယ္နည္း ခဲြေ၀သတ္မွတ္ သံုးစဲြရမယ္။ အစိုးရအဖဲြ႕ကိုလည္း ဘယ္လို ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ထားသလဲ ဆိုဒါေတြပါ ေတြ႕ရွိႏိုင္တယ္။ ထို႕အျပင္ အစိုးရအာဏာကို ရယူ က်င့္သံုးမည့္ သူမ်ားအတြက္လည္း ျပည္သူေတြ၏ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားကို မထိခိုက္ေအာင္ အာဏာကို အတိုင္အတာအကန္႕အသတ္မ်ားကို ေသခ်ာစြာ ေဖၚျပထား ဒါေတြကိုလည္း ေတြ႕ရမွာျဖစ္တယ္။
တကယ္တမ္း အေျခခံဥပေဒဆိုသည္မွာ ျပည္သူနဲ႕ အာဏာကို အသံုးျပဳမည့္သူမ်ား (အစိုးရ) အၾကား တည္ရွိေနသည့္ ခံ၀န္ကတိ တနည္းအားျဖင့္ ဆိုေသာ္ (ပဋိညာဥ္) စာခ်ဳပ္ဟု ေယပူယ် နားလည္းလို႕ရတယ္။
အေျခခံဥပေဒ၏ အဓိပၸါယ္က အာဏာကို ပိုင္ဆိုင္သူနဲ႕ အာဏာကို ဌားရမ္းသူ (အစိုးရ) အၾကား တည္ရွိေနေသာ စာခ်ဳပ္ျဖစ္၍ အေျခခံဥပေဒထဲတြင္ အာဏာ၏ မူလပိုင္ရွင္ျဖစ္ေသာ ျပည္သူေတြ၏ အခြင့္အေရးမ်ားနဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားတို႕ကို တိက်ရွင္းလင္းစြာေဖၚျပထားၾကတယ္။ ျပည္သူေတြ၏ အသက္ အိုးအိမ္ စည္းစိမ္ေတြနဲ႕ ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားအပါအ၀င္ အခြင့္အေရးမ်ားကို နစ္နာဆံုးရႈံးမႈ႕ မ်ား ျဖစ္ေပၚ မလာေစရန္ အစိုးရအေနျဖင့္ ကာကြယ္ေပးရန္ျဖစ္တယ္။ ျပည္သူမ်ားကလည္း၊ မိမိတို႕ အက်ိဳးကို ေဆာင္ရြက္ေပးေသာ အစိုးရဥပေဒမ်ားကို ေလးစား လိုက္နာရတယ္။
အထူူးသျဖင့္ အာဏာကို ဌားရမ္းသူမ်ား (အစိုးရ) အတြက္ အာဏာကို ဘယ္ပံုဘယ္နည္း၊ ဘယ္လို အသံုးျပဳ၍ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရွိသည္ကို ေဖၚျပထားၾကတယ္၊ ဆိုလိုသည္က အာဏာကို ခဲြေ၀မႈပံုစံႏွင့္ သံုးစဲြမႈတို႕ကို သူ႕အဆင့္၊ သူ႕ေနရာတြင္ တိက်ရွင္းလင္းစြာ သတ္မွတ္၍၊ မိမိအလုပ္ကို မိမိသိရွိၿပီး၊ သူမ်ားအလုပ္တို႕ကို ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ ေႏွာက္ယွက္ဒါမ်ဳိး မျဖစ္ေအာင္ ရွင္းလင္းစြာ ေဖၚျပထားျခင္းျဖစ္တယ္။ အဓိကအေၾကာင္းက ဥပေဒအတြင္း (သို႕မဟုတ္) ဥပေဒျပင္ပ ကေန အာဏာရွင္စနစ္ မေပၚေပါက္လာေအာင္ တားဆီး ထားျခင္းျဖစ္လို႕ အာဏာကို သံုးစဲြသူမ်ားအၾကား အခ်င္းခ်င္းအျပန္အလွန္ ထိန္းေက်ာင္းထားေသာ စနစ္ျဖင့္ အစိုးရအာဏာကို သံုးစဲြေနသူမ်ား အခ်င္းခ်င္း လုပ္ပိုင္ခြင့္ အာဏာတို႕ကို ခ်ိန္ခြင္လွ်ာမွ်ေအာင္ ဖန္တီးထားၾကတယ္။
အာဏာကို လူတစ္ေယာက္ (သို႕မဟုတ္) လူတစ္စု လက္ထဲတြင္ စုပံုၿပီး ေရာက္မသြားေစရန္ ကန္႕သတ္ခ်က္မ်ား ထားရွိၿပီး၊ အစိုးရအတြင္းနဲ႕ အဆင့္ဆင့္ေသာ အစိုးရအဖဲြ႕မ်ားအၾကား တစ္ဦးနဲ႕တစ္ဦး၊ တစ္ဖဲြ႕နဲ႕တစ္ဖဲြ႕အခ်င္းခ်င္း အာဏာလု အားၿပိဳင္မႈမရွိေစဘဲ၊ စုေပါင္းလက္တဲြ၍ ျပည္သူ႕အက်ိဳး၊ တိုင္းျပည္အက်ိဳးအတြက္ အျပန္အလွန္ ျငင္းခံုမႈ၊ အေပးအယူလုပ္ေဆာင္မႈႏွင့္ အျပန္အလွန္ အေလွ်ာ့ေပး ေစ့စပ္မႈတို႕ကို ေဆာင္ရြက္ရတယ္။
သမိုင္းေၾကာင္းႏွင့္ အဆင့္ဆင့္ဖံြ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာျခင္း၊
အုပ္ခ်ဳပ္သူနဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ခံသူေတြအတြင္းတည္ရွိခဲ့သည္ ဥပေဒေတြ၏ သမိုင္းဟာ လူ႕ယဥ္ေက်းမႈ စတင္ ေပၚေပါက္လာ ကတည္းက တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ ဖံြ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာခဲ့ သည္ကို ေလ့လာေတြ႕ရွိႏိုင္တယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ဥပေဒေရးရာနဲ႕ ပတ္သတ္လို႕ ျပဌာန္းခဲ့သည့္ သမိုင္းကို ျပန္ၾကည့္လ်င္ ကမၻာေပၚမွာ အေစာဆံုးကာလျဖစ္ခဲ့သည့္ ခရစ္ေတာ္ မေပၚမွီ ႏွစ္ေပါင္း (၂၃၀၀) ေလာက္ကတည္းက စတင္ခဲ့ၾကတယ္လို႕ဆိုၾကတယ္။ အေထာက္အထားေတာ့ မေတြ႕ေသးေပ။
ဒါေပမယ့္ ေရွ႕ေဟာင္း လူ႕အဖဲြအစည္းေရးရာ ေလ့လာသူ ျပင္သစ္လူမ်ိဳးတဦးက (၁၈၇၇) က ယေန႕ေခတ္ အေခၚ အီရတ္ႏိုင္ငံတြင္ အေထာက္အထားတစ္ခုကို ေလ့လာတူးေဖၚေတြ႕ရွိခဲ့တယ္။
ေခတ္အဆက္ဆက္လူတို႕ တီထြင္ခဲ႔ၾကေသာ လက္နက္ပစၥည္းေတြကုိ ၾကည့္ၿပီး ယဥ္ေက်းမႈအဆင့္အတန္းကို ပိုင္းျခား သတ္မွတ္ၾကရာမွာ သမိုင္းပညာရွင္ေတြက လူ့႕သမိုင္းကို ေက်ာက္ေခတ္၊ ေၾကးေခတ္၊ သံေခတ္၊ စက္မႈေခတ္ဆိုၿပီး ပိုင္းျခားခဲ့ၾကတယ္။ ၎ ျပင္သစ္လူမ်ိဳး တူးေဖၚေတြ႕ရွိခဲ့သည့္ အေထာက္အထားမွာ ေၾကးေခတ္ အစပိုင္းက မက္ဆိုပိုေတးမီးယားႏိုင္ငံတြင္ က်င့္သံုးခဲ့ဒါျဖစ္တယ္လို႕ ဆိုတယ္။
တရားဥပေဒဆိုင္ရာ ျပဌန္းခ်က္တစ္ခုျဖစ္ၿပီး၊ ကမၻာသမိုင္းမွာ ေရွ႕အက်ဆံုး ႏိုင္ငံသားတို႕၏ ရပိုင္ခြင့္မ်ားကို ျပဌာန္းေပးခဲ့ဒါကို ေတြ႕ရွိ ရမွာျဖစ္တယ္။ ဥပမာ-မုဆိုးမမ်ားနဲ႕ မိဘမဲ႕ ကေလးမ်ားကို အခြန္အေကာက္ မေကာက္ခံရ၊ ေနာက္ၿပီး ဆင္းရဲသားမ်ားကို ခ်မ္းသာ သူေတြက မတရား အတိုးႏႈန္းမ်ားျမင့္တင္ထားဒါမ်ိဳးမရွိေစရ စသည္တို႕ျဖင့္ ႏိုင္ငံသားမ်ားကို ဥပေဒတို႕ျဖင့္ ျပဌာန္းကာကြယ္ေပး ထားဒါကို ေတြ႕ရွိႏိုင္တယ္။
ဒီေနာက္ပိုင္း ခရစ္ေတာ္ မေပၚမွီ ႏွစ္ေပါင္း (၂၁၀၀) နဲ႕ (၂၀၅၀) အၾကားတြင္ ယေန႕ထက္တိုင္ ေလ့လာႏိုင္ေသာ မွတ္တမ္းတင္ထားသည့္ ဥပေဒမ်ားကိုလည္းေတြ႕ရွိရမွာျဖစ္ၿပီး၊ ၎ ဥပေဒမ်ားသည္ ယေန႕ေခတ္အထိ ကမၻာမွာ သံုးစဲြေနေသာ ေရာမ ဥပေဒျပဳစနစ္နဲ႕ အဂၤလိပ္ ဥပေဒျပဳစနစ္မ်ား၏ မူလအရင္းခံျဖစ္လာခဲ့ေတာ့တယ္။
ထိုေနာက္ပိုင္းတြင္ အေျခခံဥပေဒမ်ားကို
ေအသင္
ခရစ္ေတာ္ မေပၚမွီ ႏွစ္ေပါင္း (၅၉၄) တြင္ အာဏာရွင္ (ႏိုဗယ္ဥပေဒျပဳပုဂၢိဳလ္) ဆိုလြန္က ဒါရာကို ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ဒါေတြ၊ ဖ်က္သိမ္း ဒါေတြျဖင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားျပဳလုပ္လာခဲ့ရာမွာ ဆိုလြန္နီယန္း အေျခခံဥပေဒသစ္ကို ျပဌာန္းလာတယ္။ အလုပ္သမားေတြအေပၚမွာ က်ေရာက္ေနေသာ ၀န္ထုတ္၀န္ပိုးမ်ားကို ဖ်က္သိမ္းေပးဒါေတြ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး လူတန္းစားမ်ားကို ပညာရွိမွဴးမတ္ေတြ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကေန ခ်မ္းသာေသာသူမ်ားျဖင့္ အေျခခံလာခဲ့တယ္။ ခ်လစ္သင္ဆိုေသာ ပုဂၢိဳလ္က ထပ္မံၿပီး၊ ခရစ္ေတာ္ မေပၚမွီ ႏွစ္ေပါင္း (၅၀၈) တြင္ ေအသင္ အေျခခံဥပေဒကို ဒီမိုကေရစီစံႏႈန္းတို႕အေပၚ အေျခခံလာေစခဲ့တယ္။
အရစၥတိုတယ္လ္ (ဂရိအေတြးအေခၚပညာရွင္) က ခရစ္ေတာ္ မေပၚမွီ (၃၅၀) တြင္ သာမန္ဥပေဒနဲ႔ အေျခခံဥပေဒတို႕ ကို ပထမဦးဆံုး အေနျဖင့္ ရွင္းလင္းစြာ ခဲြျခားသတ္မွတ္ေပးခဲ့ၿပီး၊ အေျခခံဥပေဒ၊ အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာအယူ၀ါဒ၊ မတူညီေသာ အေျခခံဥပေဒမ်ားအရ ေပၚေပါက္လာေသာ အစိုးရပံုစံမ်ားကို အမ်ိဳးအစားခဲြျခားသတ္မွတ္ေပးခဲ့တယ္။ ေယပူယ် အဓိပၸါယ္ကို ေဆာင္ေနေသာ အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ အသံုးအႏႈန္းေတြကေန၊ ႏိုင္ငံတစ္ခု၏ အစိုးရ ဖဲြ႕စည္းမႈ ပံုသ႑န္ကို ေဖၚထုတ္ေပးခဲ့ျခင္း၊ ေနာက္ၿပီး ေအသင္ အေျခခံ ဥပေဒေရးရာ၊ ႏိုင္ငံေရးရာနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးကို အေျချပဳေသာ စိတ္ပိုင္ဆိုင္ရာ ကိုယ္က်င့္တရားေရးရာ စသည့္တို႕ကို ေဖၚထုတ္သတ္မွတ္ေပးလာခဲ့တယ္။
ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ေကာင္းေသာ အေျခခံဥပေဒနဲ႕ ဆိုးေသာ အေျခခံဥပေဒဟူး၍ ေအသင္၊ စပါ (တ္) တာနဲ႔ ကာသ (စ္) ခ် (စ္) ေတြမွာ ရွိေသာ အေျခခံဥပေဒေတြကို အမ်ိဳးအစားခဲြျခား ေပးခဲ့ပါေသးတယ္။ အေကာင္းဆံုး အေျခခံဥပေဒကေတာ့ မင္းဧကရာဇ္၊ မူးမတ္မ်ိဳးႏြယ္၊ ျပည္သူမ်ားပါ၀င္ေနေသာ အေျခခံဥပေဒက အေကာင္းဆံုး ျဖစ္တယ္ဟု ဆိုခဲ့တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံသားေတြနဲ႕ ႏိုင္ငံသား မဟုတ္သူမ်ား၊ ကၽြန္မ်ားတို႕အၾကား မတူညီခ်က္ေတြကို အသိအမွတ္ျပဳၿပီး၊ နားလည္းမႈမ်ားကိုပါ ရရွိေစခဲ့တယ္။
ေရာမေခတ္
ခရစ္ေတာ္ မေပၚမွီ (၄၅၀) တြင္ ဇယားေပါင္း (၁၂) ခုပါ၀င္ေသာ အေျခခံဥပေဒကို ျပဌာန္းခဲ့တယ္။ အခ်ိန္အခါအလိုက္ ဥပေဒေတြကို အစဥ္အလိုက္ ျဖည့္စြက္ခဲ့ၾကတယ္။ ေရာမ ဥပေဒေတြဟာ အတြဲလိုက္ ျပဌာန္းခဲ့ၿပီး၊ ခရစ္ႏွစ္ (၄၃၈) အထိ ခရစ္ယာန္ဧကရာဇ္ေတြ၏ လက္ထက္ေရာက္လာမွ ဥပေဒေတြကို တစ္ခုျခင္းျပဌာန္းလာခဲ့ၾကတယ္။
ခရစ္ႏွစ္ (၅၂၉) မွ (၅၃၉)ခုႏွစ္ အထိ အေရွ႕ဥေရာပမွာ က်င့္သံုး ခဲ့ေသာ ေခါရပ္ဂ်ဴရပ္ (ဂ်က္စတင္န (န္) ပထမဆံုး ခရစ္ယန္ေရာမဧကရာဇ္ လက္ထက္က ျပဌာန္းေသာ) ဥပေဒျပဳစနစ္ဟာ ဥပေရာပတိုက္ တခုလံုး လႊမ္းမိုးျပန္႕ႏွံ႕ လာပါေတာ့တယ္။ ၎ဥပေဒတို႕ကို ခရစ္သကၠရာဇ္ (၇၄၀) မွာ အေရွ႕ပိုင္းေရာမ ဧကရာဇ္မ်ား ျဖစ္ၾကေသာ လီယို (၃) ဆီးရီယန္းနဲ႕ ခရစ္ႏွစ္ (၈၇၈) ဘာစီ (လ္) ဥေရာပအေရွ႕ပိုင္းေတြမွာ ျပဌာန္းက်င့္သံုး ခဲ့ဒါေတြကို ေတြ႕ရွိရမွာပါ။
ေရွ႕ေခတ္ အိႏၵိယ
ခရစ္ေတာ္ မေပၚမွီ ႏွစ္ေပါင္း ( ၃၀၄) မွ (၂၃၂ ) တြင္ အာေသာကမင္းႀကီးလက္ထက္တြင္ အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကို ေရွ႕ေဟာင္း အိႏိၵယတြင္ ျပဌာန္း ခဲ့ဒါကိုေတြ႕ရွိႏိုင္ ပါေသးတယ္။
ဂ်ပန္
ခရစ္ႏွစ္ (၆၀၄) ခုႏွစ္တြင္ အပိုဒ္ (၁၇) ခုပါေသာ အေျခခံဥပေဒကို မင္းသားႀကီး ရႈးတိုကူ (ေခၚ) ယူမာရဒိုကို၏ အစီရင္ခံခ်က္အရ ေပၚေပါက္လာေသာ ၎အေျခခံဥပေဒသည္ အာရွ၏ ႏိုင္ငံေရးသမိုင္းမွာ ေရွ႕ဦးစြာေပၚလာခဲ့ေသာ ဥပမာတခုျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ဗုဒၶ၏ အဆံုးအမမ်ားအေပၚ အေျခခံထားဒါကို ေတြ႔ရွိရမွာျဖစ္ၿပီး၊ အစိုးရေရးရာ အဖြဲ႕အစည္းေတြထက္ လူက်င့္၀တ္ဆိုင္ရာတရားေတြကို ပိုမိုေစာင္းေပးထားဒါကို ေတြ႔ရွိ ရမွာျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအေျခခံဥပေဒေတြဟာ အစိုးရနဲ႕ သက္ဆိုင္ေနသည္ကို ထင္ရွားစြာေတြ႕ရွိႏိုင္ပါတယ္။
အဂၤလန္
ခရစ္ႏွစ္ (၁၁၀၀) ခုႏွစ္တြင္ ပထမေျမာက္ ဟန္နရီဘုရင္က ေၾကညာခဲ့ေသာ မွဴးမတ္ေတြနဲ႕ ဘုရားေက်ာင္းေတြမွ ဘာသာေရးေခါင္ေဆာင္မ်ားအၾကား ဆက္ဆံေရး ဆိုင္ရာ ျပဌာန္းခ်က္ျဖစ္တယ္။ (၁၂၁၅) ခုႏွစ္တြင္ ဂၽြန္ဘုရင္ကို မွဴးမတ္မ်ား၏ ဖိအားျဖင့္ ဘုရင္၏ အာဏာကို ကန္႕သတ္ထားၿပီး၊ မွဴးမတ္ေတြ၏ အဆင့္အတန္းေတြကို ကာကြယ္ထားတယ္။ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ဥပေဒတို႕ကို အတည္ျပဳ လက္မွတ္ထိုးေပးခဲ့ရတယ္။ ဘုရင္အေနျဖင့္ မိမိ၏ တိုင္းသူျပည္သားမ်ားကို ဥပေဒမဲ့ ဖမ္းဆီးဒါေတြ၊ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို ကန္႕သတ္ဒါေတြ၊ ဥပေဒျပင္ပမွ ျပဳလုပ္မႈေတြ၊ အေ၀းေရာက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္မႈေတြ မရိွေစရဟူ၍ သက္ဦးစံပိုင္ ဘုရင္၏ အာဏာကို ကန္႕သတ္မႈေတြကို ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး၊ အဂၤလန္နဲ႕ ေ၀လတို႕တြင္ ယေန႕ထက္တိုင္ တည္ရွိေနေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒျဖစ္ေနပါေတာ့တယ္။
၎လြတ္လပ္ခြင့္ဆိုင္ရာ ဥပေဒေတြဟာ အဂၤလန္ႏိုင္ငံတြက္ လြတ္လပ္မႈမွတ္တိုင္တခုျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ဒါကေတာ့ အဲဒီေခတ္က အဂၤလန္မွာ တည္ရွိခဲ့ေသာ ဘုရင္နဲ႕ အထက္တန္း လႊာမ်ား (ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ေျမပိုင္ရွင္ႀကီးေတြနဲ႕ အျခားေသာ ႏိုင္ငံ၏ အထက္တန္းလႊာမ်ား) အၾကားတည္ရွိခဲ့သည့္ (ပဋိညာဥ္) စာခ်ဳပ္ျဖစ္ခဲ့ ေပမယ့္၊ ေနာက္ပိုင္းမွာ သာမန္ျပည္သူေတြအထိ က်ယ္ျပန္႕လာၿပီး၊ အဆံုးမွာေတာ့၊ စည္းမ်ဥ္းခံ ဘုရင္စံနစ္အထိ ျဖစ္လာခဲ့ေတာ့တယ္။ အာဏာကို ဘုရင္နဲ႕ အထက္တန္းလႊာမ်ားအၾကားကေန၊ ပါလီမန္အတြင္းတြင္ အာဏာကို ခ်ိန္ခြင္လွ်ာမွ်တေအာင္ လုပ္ထားေသာေနရာအျဖစ္ ေျပာင္းလဲလာေစခဲ့တယ္။
ျမင့့္ျမတ္ေသာ ရိုမန္အင္ပါယာ
ခရစ္ႏွစ္ (၁၃၅၆) တြင္ ေရႊတံဆိပ္ပါ ဒီဂရီကို ႏုရင္ဘတ္၏ ဧကရာဇ္ ခ်ားလ္ (၄) က ျပင္ဆင္ျပဌာန္းခဲ့တယ္။ ၎အေျခခံဥပေဒသည္ ႏွစ္ေပါင္း (၄၀၀) ေလာက္အထိ တည္ထြန္းခဲ့ၿပီး၊ ျမင့္ျမတ္ေသာ ရုိမန္အင္ပါယာအတြက္ အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ ဖဲြ႕စည္းပံုအျဖစ္ မ်ားစြာအေရးပါခဲ့တယ္။
တရုတ္
ဧကရာဇ္ေဟာင္၀ူက ဖန္တီးၿပီး၊ တိုးတက္မႈကုိျပသႏိုင္ေသာ ျပဌာန္းခ်က္တခုက သူ႕အေခၚ မိရုိးဖလားစည္းမ်ဥ္းျဖစ္ (၁၃၇၅) ခုႏွစ္တြင္ျပဌာန္းခဲ့ၿပီး သူ မေသဆံုးမွီ ၁၃၉၈ခုႏွစ္အထိ (၂) ႀကိမ္အထက္ ေျပာင္းလဲခဲ့တယ္။ ၎ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကို အေျခခံဥပေဒအျဖစ္ မင္း (ဂ္) မင္းဆက္အသီးသီးတို႕က ၎ကို အေျခခံဥပေဒအျဖစ္ဆက္လက္၍ ႏွစ္ေပါင္း (၂၅၀) ေလာက္အထိ က်င့္သံုးခဲ့တယ္။
မ်က္ေမွာက္ေခတ္အေျခခံဥပေဒမ်ား
အေစာဆံုးျပဌာန္ခဲ့ေသာ အေျခခံဥပေဒကေတာ့ လက္တင္ဘာသာျဖင့္ေရးသားထားေသာ ဆ (န္) မာရိယိုေခၚေသာ စာအုပ္ (၆) အုပ္ျဖစ္တယ္။ (ယေန႕တြင္ အီတလီႏိုင္ငံ အတြင္းက ေဒသတခုျဖစ္တယ္။) ပထမ စာအုပ္မွာ အပိုဒ္ (၆၂) ခုပါရွိၿပီး၊ ေကာင္စီအဖဲြ႕မ်ား၊ တရားရုံးမ်ား၊ မ်ိဳးစံုေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဏာပိုင္အဖဲြမ်ားနဲ႕ ၎တို႕အား အာဏာကို ဘယ္ပံုဘယ္နည္းေပးအပ္ထားသည္ကို ေဖၚျပထားၿပီး၊ က်န္စာအုပ္တို႕ကေတာ့ ရာဇာ၀တ္ဆိုင္ရာ ဥပေဒေတြနဲ႔ ေရာမ ဥပေဒေတြျဖစ္ၾကတယ္။
(၁၆၃၉) ခုႏွစ္ အေမရိကန္တြင္ ေကာ္န (က္) တ (စ္) က (ပ္) ၏ ကိုလိုနီျဖစ္ၾကသည့္ ေကာ္န(က္) တ (စ္) က (ပ္) ျမစ္နံေဘးနားတ၀ိုက္ရွိ ၿမိဳ႕မ်ားတြင္ ျပဌာန္းေသာ အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးျဖစ္တယ္။ ဒါဟာ ေျမာက္အေမရိကတိုက္ အတြက္ ပထမဦးဆံုး ျဖစ္လာေသာ အေျခခံဥပေဒတရပ္ ျဖစ္လာေတာ့တယ္။ ထို႕ေၾကာင့္ ေကာ္န (က္) တ (စ္) က (ပ္) ျပည္နယ္ကို အေျခခံဥပေဒျပည္နယ္ဟု တင္စားေခၚေ၀ၚလာခဲ့ၾကတယ္။
(၁၆၅၃) ခုႏွစ္တြင္ ဓနသဟာရ အဂၤလန္၊ စေကာ့တလန္ ႏွင့္ အိုင္ယာလန္တို႕၏ အေျခခံဥပေဒျဖစ္ေသာ အစိုးရယႏၱရားစနစ္ကို ျပဌာန္းထားၿပီး၊ မ်ားမၾကာမွီ (၁၆၅၅) တြင္ ပါလီမန္စနစ္ျဖင့္ အစားထိုးခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဒုတိယအႀကိမ္အေျခခံဥပေဒကို (၁၆၅၇) တြင္ ျဖည့္စြက္ျပဌာန္းလာခဲ့တယ္။
(၁၂) ေျမာက္ဆြီဒင္ဘုရင္ခ်ား (လ္) (စ္) ၏ အကူအညီနဲ႔ (၁၇၁၀) ခုႏွစ္တြင္ ယူကရိန္းမွာ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီပံုစံျဖင့္ အေျခခံဥပေဒတရပ္ေပၚထြန္းလာခဲ့တယ္။ ဒီအေျခခံဥပေဒ ကလည္း ေခတ္သစ္ဥေရာပမွာ အေစာဆံုးတြင္ တည္ရွိလာခဲ့တယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို ကန္႕သတ္ခ်က္မ်ားထားရွိၿပီး၊ ဒီမိုကေရစီမူမ်ားနဲ႕အညီ ေရြးေကာက္ပဲြေတြမွ တဆင့္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႕ အေထြေထြေကာင္စီလို႕ ေခၚေသာ ပါလီမန္ကို ဖဲြ႕စည္းထားဒါကို ေတြ႕ရွိႏိုင္တယ္။ (၁၇၇၂) မွာလည္း ဆြီဒင္မွာလည္း အဲဒီလို အေျခခံ ဥပေဒကို ျပဌာန္း ခဲ့ဒါကို ေတြ႕ရွိရမွာျဖစ္တယ္။
ေျမာက္အေမရိကရွိ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီမ်ားမွာလည္း အေမရိကန္ေတာ္လွန္ေရးကာလက ျပည္နယ္ (၁၃) ခုတြင္ မက္စာခ်ဴးဆက္နဲ႕ လု (ပ္) အိုင္လန္ျပည္နယ္ေတြကလဲြလို႕ ကြန္ဖရယ္ဒေရးရွင္းနဲ႕ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတို႕၏ အေျခခံဥပေဒေတြ မတိုင္မီ မိမိတို႕ ျပည္နယ္အလိုက္ ကိုယ္ပိုင္အေျခခံဥပေဒကို (၁၇၇၆) - (၁၇၇၇) တြင္ျပဌာန္း ခဲ့ဒါကိုေတြ႕ရွိရမွာျဖစ္တယ္။ ၎သည္ အေမရိကန္ႏို္င္ငံမွာ ေရွ႕အက်ဆံုေသာ အေျခခံဥပေဒတခု ျဖစ္လာခဲ့တယ္။
မ်က္ေမွာက္ေခတ္ အေျခခံဥပေဒေတြထဲမွာ ေရွ႕အက်ဆံုးေသာ အေျခခံဥပေဒတခု ျဖစ္သည့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ အေျခခံဥပေဒ http://www.tryfreedom.us/wp-content/uploads/2012/03/United-States-Constitution.jpg
ဒီမိုကေရစီစံေသာ အေျခခံဥပေဒမ်ား
ကမၻာေပၚတြင္ အေနာက္ျခမ္းနဲ႕အေရွ႕ျခမ္းေတြမွာ ဘာသာေရးနဲ႕ ေလာကနီယာမ သဘာ၀တရားတို႕ကို အေျခခံေသာ အေတြးအေခၚပညာရွင္ေတြ မ်ားစြာေပၚထြန္းခဲ့တယ္။ ၎တို႕၏ အေတြးအေခၚေတြဟာ လူ႕အဖဲြ႕ အစည္းမ်ားအေပၚ မ်ားစြာ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈမ်ား ရွိခဲ့ၾကဒါကို ေတြ႕ရွိႏိုင္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးနဲ႕၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေတြ အေပၚမွာ ျဖစ္ၾကၿပီး၊ အဲဒီေခတ္ကာလတို႕တြင္ ႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕အတြင္း ဘာသာေရး၊ ေလာကသဘာ၀ နီယာမတရားေတြအေပၚမွာ အေျခခံၿပီး၊ အေျခခံဥပေဒတို႕ကို ေရးဆဲြလာၾက ဒါကို ေတြ႕ရွိရမွာျဖစ္တယ္။
(၁၈) ရာစုေလာက္မွာ လူေတြ၏ အသိဥာဏ္ကို ပိုမိုက်ယ္ျပန္႕လာေစေသာ ျဖစ္ေပၚမႈ႕ လိႈင္းတခု ေပၚထြန္းခဲ့တယ္။ ထိုကာလမွာ အေတြးအေခၚပညာရွင္မ်ားစြာေပၚေပါက္လာခဲ့ၿပီး၊ ၎တို႕တေတြ၏ အေတြးအေခၚေတြက အႏုပညာ၊ သိပၸံနဲ႕ အေတြးအေခၚဆိုင္ရာေတြကို သိတာစြာေျပာင္းလဲေပးေစခဲ့တယ္။
ဉာဏ္ပညာဆင္ျခင္တုံတရားျဖင့္ေရးထားသည့္ အေျခခံဥပေဒမ်ားကို အေတြအေခၚပညာရွင္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ ေသာမတ္ (စ္) ဟာဘီ (စ္)၊ ဂိ်န္ (စ္) ေဂ်ကန္ (စ္) ရိုစီအ (စ္) နဲ႕ ဂၽြန္ေလာ့ (ခ္) တို႕လို လူေတြ၏ အေတြးအေခၚမ်ားျဖင့္ လူ႕အဖဲြ႕အစည္းတို႕ကို တိုးတက္ၿဖိဳးဖံြ႕ လာေစခဲ့တယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး အေျခခံဥပေဒျဖင့္ တည္ရွိ လာေသာ အစိုးရေတြဟာ တည္ၿငိမ္ေသာ၊ တည္ထြန္းေသာ၊ တာ၀န္ခံေသာ၊ ပြင့္လင္းေသာ၊ ျပည္သူကို ကိုယ္စားျပဳေသာ ဒီမိုကေရစီမူေတြကို အေျခခံၿပီး၊ ေရးဆြဲရန္ ရည္ရြယ္လာခဲ့ၾကတယ္။
၁၇၉၁ခုႏွစ္တြင္ ပိုလန္ေတြ၏ လစ္ေသြနီးယား အေျခခံဥပေဒေတြနဲ႕ (၁၇၉၁) ခုႏွစ္၏ ျပင္သစ္ အေျခခံဥပေဒေတြမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ ၁၈၁၂တြင္ စပိန္ႏိုင္ငံ၏ အေျခခံဥပေဒကို နမူနာပံုစံအျဖစ္ မ်ားစြာေသာ လစ္ပရယ္အေျခခံဥပေဒကို ဥေရာပေတာင္ပိုင္းရွိႏိုင္ငံေတြနဲ႕ လက္တင္ အေမရိကႏိုင္ငံေတြမွာ ေရးဆဲြလာခဲ့ၾကတယ္။ ဥပမာ (၁၈၂၂) ခုႏွစ္၏ ေပၚတူဂီႏိုင္ငံ၏ အေျခခံဥပေဒ၊ တခုတည္းေသာ အီတလီ မျဖစ္ေပၚလာခင္မွာ ေပၚခဲ့ေသာ အေျခခံဥပေဒ (သို႕မဟုတ္) (၁၈၂၄) ခုႏွစ္၏ မက္စီကိုႏိုင္ငံ၏ အေျခခံဥပေဒမ်ိဳးေတြျဖစ္တယ္။
နပိုလီယန္စစ္ပဲြ၏ ရလာဒ္တခုက ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံသည္ ဒိန္းမတ္လက္က လႊတ္ခဲ့ေသာ္လည္း၊ ဆိြဒင္သက္ဦးစံပိုင္ လက္ကေျပးမလႊတ္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ၁၈၁၄တြင္ ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံ၏ အေျခခံဥပေဒထဲတြင္ အမ်ားျပည္သူအုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႕ လူတဦးခ်င္းလြတ္လပ္မႈတို႕အပါအ၀င္ အေမရိကန္၏ အေျခခံဥပေဒေတြနဲ႕၊ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရးဆိုင္ရာေတြမွာပါရွိေသာ အခ်က္မ်ားစြာကို ထည့္သြင္းထားခဲ့တယ္။ သက္ဦးစံပိုင္စနစ္ကို ၎အေျခခံဥပေဒနဲ႕ စပိန္ႏို္င္ငံကဲ့သို႕ ကန္႕သတ္ေပးခဲ့တယ္။ (၁၈၁၁) ခုႏွစ္တြင္ ဆိုက္ေဘးရီယားႏိုင္ငံ၏ ေတာ္လွန္ေရးတရပ္က အေျခခံဥပေဒေရးဆဲြျပဌာန္းေရးဆီသို႕ ဦးတည္လာခဲ့ၿပီး၊ ေနာက္ပိုင္း (၁၈၃၅) ခုႏွစ္တြင္ အေျခခံဥပေဒကို တရား၀င္ေပၚထြက္ လာခဲ့တယ္။
ေက်းဇူးျပဳၿပီးေတာ့ အေျခခံဥပေဒဟု ဆိုရာ၀ယ္ (၂) ကို ဆက္လက္ ဖတ္ပါ။
http://www.facebook.com/notes/myo-thant/%E1%80%A1%E1%80%B1%E1%80%BB%E1%80%81%E1%80%81%E1%80%B6%E1%80%A5%E1%80%95%E1%80%B1%E1%80%92%E1%80%9F%E1%80%AF-%E1%80%86%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%9B%E1%80%AC%E1%81%80%E1%80%9A%E1%80%B9-%E1%81%82-%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B3%E1%80%AD%E1%80%B8%E1%80%9E%E1%80%94%E1%80%B9%E1%82%95/10151270309732593
--
Posted By Blogger to လူဗိုလ္ဟူသည္ ... at 5/05/2013 09:53:00 AM
ေမွာ္ဆရာအဖြဲ႔မွ ေန႔စဥ္ Mail မ်ားရယူလိုပါက http://groups.google.com/group/mrsorcerer/subscribe?hl=en
Member မ်ား မိမိတို.သိထားသည္မ်ားကို မွ်ေ၀လိုပါက mrsorcerer@googlegroups.com သို႔စာပို႔ႏိုင္ပါသည္။
ေမွာ္ဆရာအဖြဲ ့မွ ႏႈတ္ထြက္လိုလွ်င္ mrsorcerer+unsubscribe@googlegroups.com ကိုႏွိပ္ျပီး စာပို႔ေပးပါရန္။
စာလက္ခံလိုသည့္ပံုစံ ျပင္လိုလွ်င္ http://groups.google.com/group/mrsorcerer?hl=en
အဖြဲ ့၏ စည္းကမ္းမ်ားကို သိလိုလွ်င္ http://groups.google.com/group/mrsorcerer/browse_thread/thread/af2f4a1d44d4d909?hl=en တြင္ ဖတ္ရႈႏိုင္ပါသည္ ။
Facebook (FB) ေမွာ္ဆရာအဖြဲ႔သို႔ Mail ပို႔လိုလွ်င္ mrsorcerer2@groups.facebook.com
FB ေမွာ္ဆရာအဖြဲ႔သို့ ၀င္ရန္ http://www.facebook.com/home.php?sk=group_173571176006981&ap=1
Facebook Page ႏွင့္ဆက္သြယ္လိုလွ်င္ www.facebook.com/mrsorcerergroup
ေမွာ္ဆရာ အဖြဲ ့ႏွင့္ပက္သက္၍ ေ၀ဖန္အၾကံျပဳလိုပါက >>>
ဦးဦး ေမွာ္ဆရာ ( mrsorcerer9@gmail.com, mrsorcerer27@gmail.com ) ထံသို.
ေပးပို.ႏိုင္ပါသည္ ။
ခင္မင္စြာျဖင့္
ဦးဦး ေမွာ္ဆရာ
---
You received this message because you are subscribed to the Google Groups "ေမွာ္ဆရာ အဖြဲ ့ ( Ѧя Ƨσяcɛяɛя )" group.
Visit this group at http://groups.google.com/group/mrsorcerer?hl=en.
